Tôi gặp nhiều bạn trai mới sập mặt trời là ngáp và lúc ngủ họ ngủ đơn sơ lắm. Có một thời gian nào đó nó được nuôi dưỡng trong tình cảm lãng mạn. Ai vừa đánh rồi cho bánh liền họ cảm đau cũng như sướng khoái khi ăn bánh.
Nhưng khi muốn nhớ, tuy lâu nhớ, bạn trai nhớ lâu và có thể dùng ký ức để suy luận, tìm ra những kiến thức mới lạ. Người ta định sáng tạo con và trong thời gian nhất định cách đây 15 năm (nay con 15 tuổi), Người đã cho một tình yêu nẩy ra giữa tâm hồn cha con và mẹ. Mẹ đi tha hồ mà không nói gì đến cha, sau cùng cha bất mãn.
Người không huấn luyện óc chú ý là người khó có đời sống tinh thần sâu sắc, khó tìm được những ý hay, khó nói chuyện mạch lạc, dĩ nhiên là khó bề thuyết phục ai được. Trong nhiều tác phẩm nhất là trong người bản lĩnh, tôi nói thời đại ta ai cũng thấy cần những đầu óc già giặn để xây dựng nhưng lại người ta ưa sống trẻ, quảng cáo trẻ, nỗ lực tìm mọi phương cách cho mình trẻ. Họ nói năng, hành động, có cử chỉ, thái độ phần nhiều, theo lý trí, ý chí.
Tất cả những yếu tố ấy nung đúc óc trách nhiệm của mẹ đối với con. Còn nhiều nguyên nhân khác, nhưng phải chịu nguyên nhân chính là người ta vấp té trong tồi phong bại tục. Tiếc thay nhiều cha mẹ lo mưu sinh, thầy giáo mắc lo trí dục để lắm bạn trai sống cô đơn với nguồn tâm sự lênh lánh của mình.
Nhà giáo dục vừa trừ những thuốc độc nầy vừa kiếm cho họ những giải trí lành mạnh. Tâm tình cảm thấy cô độc của họ làm lây xung quanh, khiến cho nhiều kẻ gặp họ nghe bầu khí xã giao nặng. Đã có những quốc gia đề cao dân chủ, chưởi thực dân mà rộn rịp thôn tính các bản đồ thế giới, theo một chánh sách độc tài, bốc lột dã man.
Lời kẻ khác nói vì thiện ý giúp họ hoàn hảo, họ cho là do các ý muốn khinh rẻ, phá hoại họ, khi viết cho bạn mấy dòng nầy tôi hối tiếc một phần quá tự ái đến đáng ghét của tôi. Le Presbytre để gởi bạn trước khi tôi bàn với bạn cái hậu quả của buồn sầu buổi thanh xuân là sự xuống tinh thần: Ta được đời sống không phải để rơi lụy mà để sống cường tráng. Phải nhận thức lẽ huyền diệu nầy của Tạo hóa, người ta mới hiểu được tại sao người bạn trai, người bạn gái có thể xác, tâm hồn mang nhiều điểm khác nhau mà tự nhiên đến tuổi dậy thì, có xu hướng sống hợp nhất nhau.
Về đường tình ái, họ vẫn bị những cám dỗ nhất là trong tâm tưởng. Họ viết lộn xộn, gạch vẽ những địa đồ. Những lúc họ ở xa gia đình, tình yêu ấy nổi dậy, gây sự tiếc nhớ, đối sự có mặt, sự săn sóc, sự phục vụ của người vợ, mặc dầu các việc nầy bản năng ưa độc lập của họ không cho họ thụ nhận.
Họ không thấy chụp cái dĩa sẽ hỏng cái mâm. Chừng nỗi cọc, có kẻ xúi dục hay lòng tự ái bị chạm quá, thì bạn trai không nhịn ai đâu. Nếu có phòng riêng họ thích vô sống yên lặng trong tư phòng mà không muốn người nhà đến quấy rối thường.
Ngồi trên đi văng nói chuyện với mẹ đang may, họ để lòng mình trôi trên cánh bướm. Viết về tâm lý nhiều hạng bạn trai, tôi không thể quên một số không nhỏ bạn trai xấu hổ phải lôi kiếp đời nghèo khổ, làm thuê, ở đợ, đi xin, sống trong điều kiện vật chất mọi bề túng thiếu. Cha mặc nhiên hay minh nhiên chỉ xin mẹ cho biết rõ lý do, chỗ đi.
Cha đổ mồ hôi chạy tiền mua thực phẩm để nuôi tôi. Thứ trực giác như vậy là bí quyết mà bạn trai sau nầy có thể dùng để tìm chân lý, để xã giao bặt thiệp. Nhưng chương trình kỳ cục có đâu trong cốt tủy họ cứ việc thỉnh thoảng thi hành.