Có một từng lớp bạn trai đã và đang được huấn luyện theo một chương trình của quỷ Lucifer. Người lớn có rầy thì họ cho là bó buộc, là hủ lậu. Mấy tiếng về mặt tình cảm tôi nói với cố ý.
Nhưng khi mất tình yêu hay bị bội bạc, đ àn ông đau khổ không thua đ àn bà có khi hơn nữa vì trong lúc cô độc họ dùng lý trí để suy xét chân nghĩa của ái tình, phán đoán về nhân nghĩa, thuỷ chung. Mà thời đại bây giờ là vậy đó bạn. Có khi họ ăn nói hay làm điều gì phật ý kẻ khác, làm hại nữa.
Không phải riêng gì bạn gái, ai trong chúng ta cũng hay phán đoán theo dư luận, theo sự quan sát bên ngoài. Họ không khinh người, nhưng thương hại kẻ không cấp bằng, tiếc sao lại có kẻ thất nghiệp, bực dọc người lớn không trị được hạ cấp, bất mãn sao người già hủ lậu, tủi nhục khi xã tắc đảo điên, phẫn uất khi cương thường đỗ nát. Kết quả là gây mầm phản loạn chớ có uốn nắn tâm hồn gì đâu.
Kẻ có bổn phận rèn người, lo giáo luyện các bạn trai ấy. Nó rào rạt tận đáy lòng của họ. Đoàn kết đấu tranh cho tự do.
Có khi lúc còn đủ đôi đủ bạn, họ ít ý thức tình yêu. Đấng Quan phòng không những chỉ chuẩn bị cho bạn những cơ quan để truyền sinh mà còn cho bạn bao nhiêu đứctính như cường dũng, sáng suốt, đảm đương và cho người bạn trăm năm của bạn những đức tính hiền dịu, tế nhị, hy sinh. Lòng bạn trai nao nao quá.
Nguyễn Du quả là nhà tâm lý sâu sắc khi ông để Kiều thốt ra những lời nầy lúc chàng Kim bị lửa nhục tình xô đẩy cám dỗ nàng làm việc nguyệt hoa: Nó tạo cho ta lầm lạc này là tưởng mình thấu triệt được người bạn trai mà mình thường tiếp xúc. Thế rồi một nụ bầu bí lớn lên.
Họ không tin Aristote trong lời nầy: Hỡi các bạn, không có tri âm. Đã có những quốc gia đề cao dân chủ, chưởi thực dân mà rộn rịp thôn tính các bản đồ thế giới, theo một chánh sách độc tài, bốc lột dã man. Khi sông lòng bạn lắng hết cặn tình bồng bột, bạn thấy đối tượng yêu của bạn có nhiều khuyết điểm.
Dưới sàn giường họ ngủ bạn đừng ngó. Nhà giáo dục phải có cặp mắt tinh nhuệ để nhận thấy những tâm hồn trai yếu đuối hầu giúp họ về chí dục. Bây giờ đối với các cơ quan ấy họ đâm ra hồ nghi những giáo điều, cắt nghĩa các tín lý, luân lý theo đầu óc non nớt của họ.
Họ không đến nỗi phủ nhận lòng tốt của người trong gia đình. Vì bẩm phú bạn trai quá thiên trí mà ít thiên cảm nên khi sống nhiều về nội tâm, khi bận rộn về tinh thần, khi được huấn luyện về ý chí, gương mặt họ trầm tĩnh, tướng tá họ trầm mặc, lời nói họ tiết kiệm, cử chỉ họ cân đo. Mất tình yêu họ nghe đau xót vì cô độc, vì thiếu sự bổ khuyết vào tâm hồn họ, bao nhiêu cực khổ của họ vì người yêu, bao nhiêu tốn kém của họ đổ ra để mua chuộc tình yêu.
Hồi lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi bắt được nhiều bức thư nữ sinh gởi cho bạn trai, thứ bạn trai có bao nhiêu là tình nhân. Tuy nhiên có một số nô lệ trang sức, không thua bạn gái. Họ thèm khát thời trang, không chịu thua chúng bạn về ăn mặc nhưng rồi cũng cho các y phục, dụng cụ dùng hàng ngày là tầm thường.