Nhưng có nhiều mức độ. Bọn trộm cướp suốt đời buồn khổ vì nguyên tắc của chúng trái với hành vi cướp bóc. Y là một thành điên huênh hoang phát ghét, tìm được cái gì là xúc động đến nỗi bất mãn vì thấy sao cả thế giới không xúc động như mình.
Điều thứ nhất là phải vạch mục đích để định hướng nỗ lực của bạn. Đáng lẽ chỉ nghe thấy những thanh âm hỗn độn thì bạn sẽ nhận được rằng bản hòa tấu là cả một tổ chức kỳ diệu mà mỗi nhóm phần tử đều có một chức vụ riêng biệt và cần thiết. Tiểu thuyết đó là cuốn Aurora Leigh mà tác giả là E.
Nhưng việc không dễ đâu ban nhé. Bạn phải sống với số thời gian là 24 giờ một ngày. Các triết gia đã giảng-nghĩa không gian mà không giảng nghĩa thời gian.
Nhưng nếu không thể thu xếp sao cho số vốn 24 giờ một ngày đủ chi phí về thời giờ thì đời ta nhất định phải lúng túng. Nó là nguyên nhân của trạng thái không yên ổn trong tâm tư, nó như một bóng ma, luôn luôn phá quấy những cuộc vui của ta. Bạn thừa nhận rằng tôi đã chọn ví dụ đó không phải vì nó có lợi đặc biệt cho thuyết của tôi chứ?
Câu châm ngôn đó chưa đúng hẳn. Một thất bại trong bước đầu có thể diệt lòng ham tu thân luyện trí, nên bạn phải đề phòng từng ly từng tí để tránh nó. y không đáng được tiếp tế thời gian, phải khoá công tơ lại cắt thời gian của y đi".
Nó có thể phản bạn và làm bạn lạc lối đấy. Vậy mà người ta cứ bảo thời giờ là tiền bạc chứ. Nhưng nhất cử có thể lưỡng tiện thì sao bạn không tập trung vào cái gì hữu ích? Chẳng hạn - đây chỉ là một thí dụ thôi -chẳng hạn tập trung tư tưởng vào một chương của Marc Aurele hay Epictete (hai triết gia La Mã thời cổ đại).
Vậy bạn phải tiến chầm chậm. Ông thức dậy lúc 9 giờ, điểm tâm từ 9 giờ 7 phút đến 9 giờ 9 phút rưỡi rồi khoá cửa ra đi. Người ta không phải lúc nào cũng gắng sức hoài được".
Mỗi tuần, trong sáu buổi sáng, mỗi buổi sáng để dành ít nhất là nửa giờ và trong ba buổi tối, mỗi buổi được giờ rưỡi, tổng cộng bảy giờ rưỡi. Mà trong luyện trí, một yếu tố quan trọng nhất là phải thấy gắng sức, khó nhọc, thấy nửa muốn làm, nửa muốn bỏ; cảm giác đó không thể có được, khi ta đọc tiểu thuyết. Có một bộ óc biết tuân ý ta thì nên lợi dụng nó một cách tối đa.
Xin bạn đừng tỏ vẻ mỉa mai khi nghe hai tên ấy. Báo sản xuất rất mau là để cho mình đọc mau. Cứ tiếp tục đi, cứ tiến tới.
Nếu bạn đã đọc cuốn "Nghe nhạc cách nào?" của Krehbiel thì lần sau khi nghe nhạc bạn thấy hứng thú tăng lên lạ lùng. Thời đó, luôn có những người lớn tuổi hơn, khôn ngoan hơn khuyên tôi rằng làm việc sáu ngày hiệu quả hơn là 7 ngày, sống sáu ngày đầy đủ hơn sống 7 ngày. Và bạn sẽ bỏ được thói quen cứ 11 giờ 15 là tự nhủ: "Tới lúc sửa soạn đi ngủ rồi".